سفر به صحرای شگفت انگیز گبی در مغولستان

این صحرا استپ های نیمه بیابانی دارد که منطقه وسیعی در حدود ۱۳۰۰۰۰۰ کیلومتر را پوشش می دهد. این صحرا نیز مانند سایر محیط های کویری تابستان های بسیار گرم و سوزان و زمستان های فوق العاده سردی را دارد.

صحرای گبی در حال گسترش و پیشرفت به سمت مراتع چین است و مراتع این کشور را تبدیل به محیط هایی بیابانی کرده است. توفان ها، گردو غبار، ریز گردها و… صدمات و آسیب های جدی را به مردم اطراف آنجا بخصوص به صنعت کشاورزی وارد کرده است. این صحرا دارای کوه، تپه های شنی، مناظر صحرایی زیبایی است.

آب و هوا:بیابان گبی بسیار سرد است ولی به ندرت در آن برف دیده می‌شود. این بیابان بالاتر از سطح دریا قرار گرفته‌است و میزان بارندگی آن تا ۱۹۰ میلیمتر در هر سال است.

حفاظت و محیط زیست: تخم دایناسور برای اولین بار در این بیابان شناسایی شده‌است و این بیابان یکی از منابع مهم سوخت‌های فسیلی با ارزش می‌باشد.

سازش: به منظور زنده ماندن در گبی، گیاهان به از دست دادن برگ‌های خود تا بارندگی مجدد نیازمند هستند.این گیاهان دارای ریشه‌های طولانی هستند که توانایی جذب آب را از منطقه‌های بزرگ داراست.

کویرزایی:صحرای گبی طی فرایندی به نام کویرزایی در حال گسترش می‌باشد.این بیابان در حال گسترش به مراتع چین می‌باشد. توفان‌های گرد و غبار به شدت صدمات سنگین به کشاورزی را افزایش می‌دهد.

گیاهان:گیاهان این بیابان شامل درخت اشنان، پیاز وحشی، بوته زار صحرا و علف می‌باشد.

حیوانات:گبی خانه گونه‌های مختلف حیوانات از قبیل آهوی دم سیاه، شترباختری، گرگ‌ها، موش خرمای وحشی اروپایی مخطط، الاغ‌های وحشی مغولی، خرس قهوهای، پلنگ برفی و آبچیلیک می‌باشد.

هرچند پیابان گبی تنها پنجمین بیابان بزرگ در جهان است، بیابان گبی یک منطقه خشک متمایل به توسعه در قاره آسیا است.محدوده گستردگی این بیابان دو کشور است و بخش‌های شمالی و شمال غربی چین و جنوبی مغولستان را پوشش میدهد. گبی از مسدود شدن بیشتر بارش‌ها به وسیلهٔ هیمالیا رنج می‌برد.بااین حال این بدین معنا نیست که این منطقه از بارش بی‌بهره است. در واقع گبی سالانه ۷ اینچ بارش دارد. گبی بسیار سرد است واین به خاطر موقعیت شمالی آن و ارتفاع آن است (حدود ۱۵۲۰ متر بالا تر از سطح دریا، در بالاترین نقطه) در نتیجه، گاهی اوقات حتی سرما و برف دیده می‌شود و برف تپه‌های گبی را می‌پوشانند. دما در زمستان و پاییز در آنجا می‌تواند به منهای ۴۰ درجه فارنهایت برسد. در زمستان گبی جای تفریح نیست و دمای هوای آن گاهی به ۱۲۲ درجهی فارنهایت نیز می‌رسد.این بیابان به مراتب از سایر بیابان‌ها شن کم تری دارد.در عوض طبقات بیابان عمدتا سنگ برهنه است. به این دلیل که در اکثر موارد باد به صورت شلاق از فلات عبور می‌کند.

گبی شامل پنج منطقه مجزا زیست محیطی تقسیم می‌شود: ۱) بیابان‌های استپ شرقی گبی ۲) فلات نیمه کویری آلاشان ۳) دریاچه‌های دره استپ کویری گبی ۴) حوزه نیمه بیابانی جونغاریا ۵) رشته کوه‌های تیان شان

بیابان‌های استپ شرقی بیشتر مناطق شرقی را تحت پوشش خود قرار می‌دهد که این مساحت حدود ۲۸۱۸۰۰ کیلومتر مربع است. این منطقه از بخش درونی فلات مغولستان در شمال چین تا خود مغولستان امتداد پیدا می‌کند. تعداد زیادی دریاچهٔ نمک و مناطق کم ارتفاع در گبی شرقی همچون کوه یین وجود دارد.

آلاشان فلات نیمه بیابانی در منطقهٔ غربی و جنوب غرب بیابان استپ شرقی گبی واقع شده‌است. بسیاری از این فلات‌ها از حوضه‌های بیابانی و رشته‌کوه‌های کم ارتفاع تشکیل شده‌است ازجمله: گبی محدودهٔ آلتایی، کوه‌های هلان و کوه‌های کیلیان. دریاچه‌های درهٔ استپ بیابانی گبی بین کوه‌های خانگای وگبی محدودهٔ آلاتای در شمال فلات آلاشان واقع شده‌است. حوضهٔ نیمه بیابانی جونغاریا بین رشته کوه تیان شان در جنوب و کوه‌های آلتای در شمال واقع شده‌است. منطقه از گوشهٔ جنوب شرقی در مغولستان تا چین گسترش یافته‌است و بخش‌های شمالی استان سین کیانگ در چین را پوشش می‌دهد. رشته کوه‌های تیان شان به عنوان مرز میان حوضهٔ جونغاریا و بیابان تکله‌مکان در غرب عمل می‌کند. تلکه‌مکان به علت دارا بودن حوضهٔ شنی و احاطه شدن توسط رشته کوه‌های بلند به صورت جدا از گبی به‌شمار می‌آید.

بسیاری از حوادث تاریخی مهم در گبی رخ داده‌است. این بیابان خانهٔ سنگواره‌های بسیاری از دایناسور‌های قدیمی است که تا کنون کشف شده‌است.همانند سایر کشفیات مهم فسیلی. گبی بخش اعظمی از امپراتوری مغول، یکی از بزرگ ترین امپراتوری‌های جهان در طول قرن ۱۳ و ۱۴ را تشکیل داد بود. گبی همچنین شهر‌های مهمی برای توقف و استراحت بازرگانانی که از اروپا به چین سفر می‌کنند در خود داشته‌است. مارکو پولو، کاشف مشهور ایتالیایی، با شهر‌های افسانه‌ای گبی در حماسهٔ ۲۴ سال سفر خود در آسیا در راه بازگشت به ونیز برخورد کرده و آنرا در کتاب سفر‌های مارکو پلو ذکر کرده.

بیابان گبی همچنین به رشد و توسعهٔ خود ادامه داده، که توسعهٔ سریع آن برای همسایگانش هشدار دهنده‌است. کشور چین با تبدیل شدن مراتع خود به بیابان بیشترین ضربه را می‌بیند. حتی این توسعه سکونت انسان‌ها را نیز با خطر مواجه می‌کند.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

سعیده رضایی

نظرات شما عزیزان:

نازنین